#7 - Leren van een miljardair en een hygiënische auto
"In het Oude Griekenland werden degenen die weigerden te denken in termen van algemeen belang, idiotes (individuen, burgers) genoemd."
― Yanis Varoufakis, De economie zoals uitgelegd aan mijn dochter
Welkom lezer,
Deze week analyseer ik het succes van de 29-jairge miljardair Sam Bankman-Fried en bespreek ik het boek De economie zoals uitgelegd aan mijn dochter. Zoals altijd sluiten we af met een paar (niet geheel) Random Picks.
Side note: delen wordt gewaardeerd!
Maar nu eerst een screenshot van het online winkeltje van allround superster Drake. Een virtual reality metaverse experience is het nog niet, maar evengoed is het een vrij innovatieve manier van spullen verkopen: via Drakes website krijg je een rondleiding door zijn enorme mansion - bijgenaamd The Embassy - en de spullen aangeduid met witte stip kun je direct ook zelf in huis halen via de webshop.
Verhaal van de week
In de eerste editie ging een Random Pick over Sam Bankman-Fried (SBF). SBF is op Zuckerberg na de rijkste twintiger ooit en hij verdiende zijn miljarden met crypto-trading bedrijf Alameda Research en de door hem opgerichte crypto-derivaten exchange FTX. Zijn ultieme doel is zoveel mogelijk geld te verdienen en dat vervolgens zo efficiënt mogelijk weg te geven. Hoewel SBF hele interessante dingen over crypto te vertellen heeft en zijn FTX handelsplatform een uitgebreide analyse verdient, wil ik het dit keer over Sam Bankman-Fried zelf hebben en wat we van hem kunnen leren. Om te beginnen is het cruciaal om keihard te werken: de man slaapt vier uur per nacht, meestal op een zitzak op kantoor. Om succes te hebben is het daarentegen niet nodig een coole gast te zijn, SBF is een enorme nerd die tijdens zijn studietijd liever ingewikkelde bordspellen speelde dan dat hij dronken in de bar hing. Verder is typerend voor Sam en zijn manier van ondernemen dat hij op uitmuntende wijze communiceert, analytische besluitvorming centraal stelt, (ogenschijnlijk) gefocust is op de behoeftes van de klant en een lange termijn visie heeft.
Communicatie
Wanneer je naar een interview met SBF luistert valt zijn manier van communiceren onmiddellijk op. Hij gebruikt meerdere technieken om ervoor te zorgen dat zijn toehoorder én hijzelf tevreden zijn over de antwoorden die hij geeft en het gesprek in het algemeen.
Om te beginnen laat hij de vragensteller merken dat hij echt luistert en de vragensteller waardeert. Steevast begint hij zijn antwoorden met: “Dat is echt een goede vraag.” of: “Ja, een heel interessant vraagstuk inderdaad.” Wanneer de interviewer zelf iets stelt, is hij scheutig met bevestiging: “Inderdaad, daar ben ik het mee eens.” of: “Ik denk dat je dat zo goed samenvat.”
Ook geeft hij de vragensteller het gevoel dat hij oprecht zijn best doet om vragen zo goed mogelijk te beantwoorden. Wanneer op een gesloten vraag ja of nee beide geen recht doen aan de complexe realiteit weigert hij niet te antwoorden, maar zegt hij: “Ik denk dat het antwoord dichter bij ja zit dan bij nee.” Of wanneer het gaat over de problemen rondom stablecoin Tether, eerst de wedervraag: “Waar denken jullie dat men het meest ongerust over is?” Dit soort antwoorden en wedervragen zorgen ervoor dat je je niet in een hoek laat drijven en tegelijkertijd heeft de vragensteller niet het idee dat je onwelwillend bent om antwoord te geven. Je kunt ook spelen met algemeen versus specifiek. Waar veel mensen in belangrijke posities zich graag op de vlakte houden en zoveel mogelijk in algemeenheden spreken pakt SBF het anders aan. Hij geeft veelal hele specifieke antwoorden, interessant, maar vaak geen antwoord op de hele vraag. Op deze manier krijgt de toehoorder het idee veel nieuws te leren en lukt het SBF weg te blijven bij onderwerpen die hij niet wil bespreken.
Wanneer SBF wordt gevraagd hoe zijn bedrijf bepaalde uitdagingen aanvliegt neemt hij de ruimte om context te geven. Eerst legt hij de verschillende opties uit en dan legt hij uit waarom bepaalde opties niet goed werken. Wanneer de overige opties zijn weggestreept kan de toehoorder de perfecte aanpak al bijna zelf uittekenen. De uitleg van SBF is dan niet meer dan een kers op de taart.
Maak keuzes
Ondernemen is keuzes maken. Jeff Bezos staat bijvoorbeeld bekend om zijn geloof in regret minimization: hij maakt keuzes zodat hij wanneer hij tachtig is zo min mogelijk spijt heeft.
Het zal je niet verbazen dat ook SBF een bijzondere beslisser is. Al tijdens zijn jeugd en studententijd dacht hij na over een denkkader om richting te geven aan zijn leven. Hij werd een aanhanger van utilitarianism en effective altruism en daarmee werd zijn levensdoel om zoveel mogelijk goed te doen voor zoveel mogelijk mensen. Om dit in de praktijk te brengen maakt hij gebruik van diepgravende, rationele analyse en laat hij zich niet afleiden door traditionele conventies of gevoel. Niet bang voor risico’s omdat hij het zakelijk bekijkt: iets proberen dat maar 20% kans van slagen heeft, maar als het lukt enorm veel oplevert kan statistisch een slimme zet zijn. Doordat hij zijn rationele denken vertrouwt is hij ook niet bang om tegen de gevestigde orde in te gaan. In het groot door een goedbetaalde baan in te ruilen voor het onzekere bestaan als crypto-ondernemer, maar ook in het klein als hij als student schrijft dat Shakespeare overrated is. Naast de wiskunde en abstracte filosofie is er ook alledaagse wijsheid: vrienden wenden zich graag tot hem voor advies.
Hoewel alles wordt geanalyseerd en uitgedacht spelen ook in het leven van SBF persoonlijke voorkeuren wel degelijk een rol. Hij koos voor een baan in trading, omdat hij daarmee veel kon verdienen en dus weggeven, maar ook omdat hij oprecht gelukkig werd van het werk. Tijdens interviews over zijn crypto-bedrijven glimlacht hij continue en lijkt hij te genieten. Keer op keer zijn er nieuwe obstakels die zijn bedrijf moet overwinnen, om hiervoor steeds de energie te vinden moet je er wel plezier in hebben. Zijn doel houdt hij ondertussen wel sterk in de gaten. Hij leeft nog altijd sober, met op af en toe businessclass vliegen na geen extravagante uitgaven.
Klant is koning
Build by traders, for traders. Met deze slogan maakt FTX direct duidelijk dicht bij zijn klanten te willen staan. Best practices uit de traditionele financiële sector en de crypto-wereld worden gecombineerd om het beste product aan de klant te kunnen bieden. Als het over controversiële onderwerpen als agressieve margin-trading (beleggen met geleend geld) gaat is SBF opnieuw alleen bezig met de klantbeleving: als die met veel leverage wil traden, moeten wij dat mogelijk maken is het idee. Ook als hem wordt gevraagd naar de grootste verbeterpunten voor FTX staat de customer experience centraal: het registreren als nieuwe gebruiker moet makkelijker worden.
What’s your endgame?
Hoewel FTX pas sinds een jaar of twee een speler van betekenis is in de crypto-wereld heeft SBF ambities voor FTX die er niet om liegen. Ooit moet FTX de one-stop-shop worden voor al je geldzaken: één portemonnee om crypto te kopen, in aandelen te handelen en boodschappen af te rekenen in de supermarkt. Zo’n ultieme eindvisie voor je bedrijf lijkt me nuttiger dan een vaag mission statement.
Bronnen: Odd Lots, Yahoo Finance (2 maal) en Forbes
Boek van de week
De economie zoals uitgelegd aan mijn dochter - Yanis Varoufakis
Minister op de motor
Ik kan het me nog goed herinneren. In januari 2015 worden parlementsverkiezingen in Griekenland gewonnen door een (extreem-)linkse partij. De partij erft een groot pakket aan bezuinigingen opgelegd door de EU na de eurocrisis een paar jaar eerder, maar SYRIAS is van plan deze bezuinigingen onmiddellijk bij het grofvuil te zetten. Nieuwbakken premier Alexis Tsipras kondigt een verhoging van het minimumloon aan, het terugdraaien van ontslag voor duizenden ambtenaren en het stilleggen van privatiseringsplannen. Mijn oog valt al snel op de nieuw aangetreden minister van Financiën: Yanis Varoufakis. Het ging hier namelijk niet om een saaie beroepspoliticus of een typische populist zonder enige kennis van zaken. In plaats daarvan was de beste man voor zijn aantreden hoogleraar politieke economie aan de Universiteit in Athene, hij heeft academische ervaring opgedaan in Groot-Brittannië en Australië en is opgeleid als wiskundige en statisticus. Ook opvallend was Varoufakis zijn transportation of choice: waar we Rutte kennen van zijn fietsje, neemt Varoufakis het liefst zijn motor. Je kan veel zeggen over de economische en politieke keuzes die Varoufakis maakte, maar verfrissend was zijn komst hoe dan ook.
Simpel uitleggen
Ik heb ooit geleerd dat hoe simpeler je iets uit kunt leggen hoe beter je het begrijpt. In dat kader was ik erg benieuwd naar het boek De economie zoals uitgelegd aan mijn dochter dat Varoufakis schreef in 2014, een jaartje voordat hij minister werd. Om je gelijk een indruk te geven, het boek sluit af met een aantal ‘waarheden’: we zijn tot slaven van machines geworden, we zijn slaven van de markt, we rennen de hele dag rond om spullen te kopen die we niet echt willen en niet echt nodig hebben en we verwoesten de wereld.
Wanneer je het boek uit hebt is één ding duidelijk: ‘economie’ makkelijk uitleggen is vrijwel ondoenlijk. Economie is namelijk een vat vol paradoxen en complexe kettingreacties. Ik zal één kettingreactie die in het boek voorkomt delen, met daarbij de opmerking dat bij ieder pijltje kanttekeningen zijn te plaatsen: Is dat echt het effect? Is het effect echt zo groot?
Mechanisering (meer machines, minder arbeid) van productie —> Lagere prijzen —> Dalende winsten —> Zwakste bedrijf maakt verlies en kan schulden niet meer betalen —> Faillissement en ontslagen —> Ontslagen werknemers gaan minder uitgeven —> Andere bedrijven hebben minder inkomsten —> Zwakste bedrijven vallen om —> Ontslagen —> Minder uitgaven —> Door de crisis worden minder machines gekocht —> Minder mechanisatie —> Arbeid is goedkoper geworden door de crisis —> Menselijke economie herstelt zich
Hoewel Varoufakis af en toe dergelijke analyses probeert te maken is hij ook eerlijk over de beperkte waarde van de economische wetenschap. Volgens hem moeten economen ophouden te proberen om met wiskunde en statistiek tot absolute waarheden te komen, maar in plaats daarvan inzien dat hun werk veel dichter bij dat van filosofen en sociologen ligt.
6x economie volgens Varoufakis
Dat Engeland Australië ooit binnenviel en niet andersom hangt van toevalligheden aan elkaar. Doordat er in Europese jagers-verzamelaars samenlevingen tekorten ontstonden, zijn we ooit begonnen landbouw te ontwikkelen. Dit zorgde voor (lang houdbare) overschotten en dat maakte het ontstaan van een moderne economie mogelijk. Van al dat verdiende geld bouwden we uiteindelijk schepen en gingen we koloniën veroveren. Aboriginals daarentegen konden met gemak leven van wat de natuur ze te bieden had, naar innovatie en organisatie was dan ook helemaal geen behoefte.
Door de introductie van geld werd het voor machthebbers makkelijker bezit naar zich toe te trekken. Geld is simpelweg makkelijker te bewaren dan een enorme voorraad van pak en beet bananen. Daarnaast kan je met geld geld verdienen: het is inherent aan geld dat ongelijkheid over tijd toeneemt.
In onze maatschappij wordt iets dat geen prijs heeft en dat iemand niet kan verkopen vaak gezien als iets zonder waarde. Echter, een zonsondergang kan je niet verkopen, maar heeft wel degelijk waarde. Door ergens een prijs aan te koppelen kun je waarde ook verminderen: in landen waar bloeddonors geld krijgen voor hun donatie wordt steevast minder gedoneerd dan in landen waar donatie op vrijwillige basis plaatsvindt.
Schulden zijn nodig om investeringen in het heden mogelijk te maken. Echter, bankiers hebben de neiging te enthousiast te worden en teveel geld vanuit de toekomst naar het heden over te hevelen. Wanneer de bancaire hand het te bont maakt en het heden belast met verplichtingen ten aanzien van de toekomst die het hier en nu, hoe hard we ook ons best doet, niet kunnen waarmaken, volgt een crash.
We moeten oppassen dat machines, robots en Artificial Intelligence in dienst van ons blijven staan en niet andersom.
In de economie zijn verwachtingen cruciaal. Als iedereen verwacht dat de economie zal floreren zal deze floreren, als iedereen verwacht dat tijden van armoe zullen volgen zal dit bewaarheid worden. Dit komt doordat mensen hun gedrag op hun verwachtingen aanpassen.
Toegift: sigaretten als munteenheid
Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren er geallieerde soldaten die in een Duits concentratiekamp voor krijgsgevangenen terechtkwamen. Het Verdrag van Genève werd gerespecteerd en dat betekende dat het Rode Kruis toezicht hield op het kamp en voedsel voor de gevangenen stuurde. Zelfs onder de bijzondere omstandigheden van zo’n kamp ontstond er handel: het waren gewiekste Fransen die van hun landgenoten thee 'leenden' om die bij de Engelsen voor koffie te ruilen. De koffie ging terug naar diegene van wie ze hadden geleend, maar niet voordat er een kleine commissie van 5% vanaf was gehaald. Na een tijdje werd de handel steeds levendiger en kwamen vaste marktprijzen tot stand: '100 gram koffie voor 10 repen chocolade'. en later kreeg de kampeconomie een eigen munteenheid. Sigaretten. Sigaretten waren hiervoor ideaal, want ze zijn niet bederfelijk, makkelijk te vervoeren, een goede rekeneenheid (klein genoeg) en betrekkelijk schaars. Met de introductie van een 'munt' werd ook sparen en lenen eenvoudiger. Dit werkt alleen zolang men vertrouwen heeft in deze 'munt'. Toen het einde van de oorlog in zicht kwam wilde niemand meer lenen of sparen en rookte men de sigaretten simpelweg op. Het was niet het einde van de oorlog dat het einde van deze markteconomie inluidde, maar de verwachting van het einde van de oorlog.
Random Picks
Vorige week besprak ik Buy Now, Pay Later. Deze week Care Now, Pay Later. Mensen die zorg nodig hebben, maar het niet kunnen betalen, kunnen via fintech bedrijf PayZen geld lenen, rentevrij en 100% van de aanmelders wordt geaccepteerd. Het verdienmodel zit hem er in dat zorgverleners betalen om aangesloten te worden op het platform. Voor zorgverleners is dit interessant, aangezien het de omzet kan vergroten. Een mooie stukje van de wereld van schuld of te mooi om waar te zijn? Lees verder: Crunchbase
Hyundai speelt in op de actualiteit en komt met een hygiënische auto. Gescheiden luchtstromen voor de mensen voor- en achterin en na iedere rit wordt de auto gesteriliseerd door middel van ultraviolet licht. Lees verder: TechCrunch
Ze zeggen wel dat ondernemen gelijk staat aan falen en opnieuw proberen totdat iets lukt. Julie Wainwright was ooit de grote loser van de dotcom-bubbel met haar Pets.com, maar is nu - twintig jaar later - enorm succesvol met haar online marktplaats voor tweedehands designer kleding. Lees verder: Business of Business
Supermarkten maken enorm veel fouten bij het afrekenen: 1 op de 7 producten heeft een andere prijs (veelal lager) in het schap dan op de bon. Typisch geval van vele kleintjes maken een grote. Waar het de meeste consumenten de moeite en tijd niet waard is kassabonnen uit te pluizen, telt het voor de supermarkten mooi op. Zou de overheid hier tegen op moeten treden? Lees verder: Consumentenbond
Tot volgende week!