#39 – Een blik op de conjunctuurklok
Hoe laat is het?
“We are all moved by the visible prospect of lost jobs in the auto industry. We tend to forget the unnamed people who lose jobs or don’t get jobs, the businesses that close or the new businesses that don’t start, because the bailout displaces productive activities elsewhere.” – Eugene Fama
Beste lezer,
Deze week de economie in klokvorm en drie (niet geheel) Random Picks.
Maar nu eerst een foto van een werknemer in een Mickey pak in een tunnel onder het Disney pretpark in Orlando (VS). Walt Disney liet de tunnels bouwen zodat werknemers ongezien door het park konden bewegen zonder de ‘magie’ te doorbreken.
Verhaal van de week
*Disclaimer: in dit stuk waag ik me aan macro-economische duiding en impliciete voorspelling. Eigenlijk is dat geen doen, maar het is leuk.
Misschien kun je hem nog herinneren van de middelbare school: de conjunctuurklok.
Het idee is dat de economie in golfbewegingen gaat, na crises volgt herstel en na oververhitting volgt teruggang.
Op de website van het CPB kun je per maand – helemaal terug tot 2000 – zien hoe de economie er voorstond. Ze doen dat aan de hand van 13 variabelen – Bbp, Consumptie, Gewerkte uren, Omzet uitzendbranche, Producentenvertrouwen, Uitvoer, Werkloosheid, Consumentenvertrouwen, Faillissementen, Investeringen, Prijzen koopwoningen, Productie en Vacatures – en gebruiken dezelfde kleurtjes als hierboven.
Die kleurtjes kunnen verwarrend werken. Het is namelijk in het groene vlakje – joehoe, de economie draait op volle toeren – juist oppassen geblazen. Door over optimisme en roekeloosheid is het wachten op het knappen van een bubbel. De hernieuwde angst zorgt voor economische krimp. Tegelijkertijd is het rode vlakje – paniek, de economie is stuk – de vooravond van herstel. Tijdens laagconjunctuur is men namelijk zo negatief en is investeren in bijvoorbeeld aandelen en vastgoed zo goedkoop dat een steeds grotere groep kansen ziet.
Zo kun je in de klok van het CBS zien dat na een dal rond 2000 (knappen van de dotcom bubbel) de economie via het gele vlakje, in 2007 in het groene gebied terechtkomt. Alle lucht in huizen- en financiële markten loopt eruit in 2008 en in 2009 zitten we weer diep in het rood. In 2010 lijken we het groen weer op te gaan zoeken, maar we moeten eerst nog door een eurocrisis heen. Pas in 2013 ontstaat echt momentum en vanaf 2015 zijn we weer heerlijk groen. In 2019 begint de economie te flirten met afname en laagconjunctuur, het is weer te lang te goed gegaan. Maar dan is het 2020 en dan is daar de pandemie.
PANIEK! De economie komt in de eerste maanden piepend en krakend tot stilstand.
En wat daarna gebeurt is misschien nog wel gekker. De economie herstelt zich razendsnel. Niet met alle variabelen netjes gegroepeerd tegelijk, maar kriskras. En nu zijn we hier.
Wat onmiddellijk in het oog springt zijn twee aanjagers voor groei op dit moment: consumptie en gewerkte uren. Beide zijn toegenomen en bevinden zich boven de trend. Mooi, maar ook link, want consumptie en gewerkte uren zijn geen duurzame aanjagers voor groei. Nóg meer uren werken gaat op een gegeven moment niet meer lukken en consumenten kunnen hun geld maar één keer uitgeven. Meer duurzaam zijn investeringen – in potentie rendement tot in de lengte van jaren – en (voor een klein land als Nederland – uitvoer. Beide indicatoren die op dit moment in de gevarenzone zitten.
En dan is er nog het schizofrene gedrag van consumenten. Het vertrouwen is historisch laag, maar de uitgaven historisch hoog. Dat is als een nieuwe auto kopen omdat je bang bent je baan kwijt te raken. Het valt te bezien of consumenten zich wat meer vertrouwen bij elkaar kunnen consumeren of dat het gebrek aan vertrouwen consumptie tot een halt zal brengen.
Geenszins wil ik de indruk wekken dat ik met de blik op een paar indicatoren door denk te hebben waar de economie naar toegaat. De aanbeveling dat voorzichtigheid is geboden durf ik wel aan. Misschien is het niet gek om de economie deze zomer winterklaar te gaan maken, dat zal misschien wat banen en consumptie kosten, maar misschien kunnen we scherpe en slepende pijn van een diepe crisis zo dempen of zelfs vermijden.
Random Picks
In LS #23 kwam passion economy guru Ji Lin al eens voorbij. Nu is daar een nieuwe blogpost van Lin over Magic Eden, een marktplaats voor NFTs. Het platform kreeg een harde klap in februari toen via de Magic Eden NFTs van het Balloonsville project werden verkocht ($ 2 miljoen) en Balloonsville zelf bekendmaakte dat ze oplichters waren. De NFTs bleken waardeloos. Toch was dit niet het einde van Magic Eden, ze gaven iedereen die geld was verloren hun geld terug – ze hoefden dit niet te doen – en begonnen te bouwen aan de toekomst. Lees hier het hele verhaal.
Ooit was hij als openbaar aanklager de schrik van de maffia, een burgermeesterschap volgde en recent viel hij op als de meest zichtbare advocaat van Trump in zijn strijd om de verkiezingsuitslag in twijfel te trekken. Rudy Giuliani voegt nu een opvallende nieuwe stap toe aan zijn carrière: met kortingscode RUDY krijg je $30 op MyPillow slippers, het begin van een leven als influencer. Lees meer: Forbes
Vorig jaar werd het Nederlandse Red je Pakketje overgenomen door het Zweedse Instabox. Vandaag besteld is vandaag geleverd in een pakketkluis bij jouw in de buurt. Volgens quote liep de overnameprijs aardig in de papieren, plusminus €25 miljoen. Lees meer: Quote