#8 - Blockchains en agenda's: grip op bezit en grip op je leven
“Het moet uit de lengte of uit de breedte komen.” ― Anoniem
Beste lezers,
Welkom bij alweer editie #8 van Lehman Sisters. Deze week bespreek ik mogelijke toepassingen van blockchain-technologie, ik behandel een boek over Grip en zoals altijd sluiten we af met een aantal (niet geheel) Random Picks.
*** Delen wordt gewaardeerd! Als iedere (nieuwe) abonnee mij helpt met nog twee nieuwe lezers heeft Lehman Sisters nog voor het begin van 2022 meer dan 1000 (!) lezers… Dankjewel! ***
Maar voor we beginnen een foto van een Chinees kinderkoor tijdens een ceremonie om het 100-jarig bestaan van de Communistische Partij te vieren. Dat China het jubileum erg serieus neemt bleek toen de CEO van de Amerikaanse bank JPMorgan een grapje maakte. “The Communist Party is celebrating its 100th year. So is JPMorgan and I'll make a bet we last longer.” “I can't say that in China, they are probably listening anyway.” aldus een lachende Jamie Dimon. Een paar dagen later was het lachen Dimon alweer vergaan en nam hij gauw zijn woorden terug. De foto is van de gerenommeerde Kevin Frayer en werd deze week gekozen in de TIME top 100 foto’s van 2021.
Verhaal van de week
Traditioneel zijn er een paar manieren waarop je geld kunt verdienen. Stel, we nemen een stoel. Het eerste wat je kunt doen is een stoelenbedrijfje beginnen: je koopt wat hout en neemt een meubelmaker in dienst, je laat de stoel maken en probeert hem te verkopen. Als het lukt maak je winst, lukt het niet maak je verlies. Je kunt ook de ingehuurde meubelmaker zijn: je krijgt per uur een vast bedrag aan loon en wat er met de stoel gebeurt maakt je verder niet uit. Als laatste kun je de gefabriceerde stoel kopen en deze proberen voor meer geld door te verkopen. In de kapitalistische, rechtsstatelijke wereld van 2021 kan natuurlijk nog veel meer; je kunt geld verdienen door de aandelen van je stoelenbedrijf te verkopen, je kunt als werknemer performance-based benefits eisen en als stoelenhandelaar kun je een doorverkooppercentage bedingen in het koopcontract.
Nieuwe concepten en technologieën als decentrale autonome organisaties, cryptocurrencies en blockchains maken systemen van eigendom en geld verdienen mogelijk die tot voor kort ondenkbaar of onuitvoerbaar waren. In plaats van stapels contracten, inschrijvingen bij de notaris en vertrouwen in tussenpersonen, is er de belofte dat een stuk gedecentraliseerde software de boel kan regelen. Het gebruik van een blockchain en bijbehorende tokens kan zorgen voor meer veiligheid en lagere kosten. Wanneer je een schildersbedrijfje wilt starten met je broer zou ik ook in de toekomst lekker een bv’tje oprichten met behulp van een notaris, maar wanneer je met een grote, internationale groep mensen werkt aan een nieuw prototype voor mini-zonnepanelen kan een modernere vorm van eigendom uitkomst bieden.
Wat is nou echt anders?
Het is nu mogelijk om decentrale netwerken te bouwen waarbij transacties kunnen worden gedaan en gevalideerd zonder dat een tussenpersoon de transacties hoeft goed te keuren. Als je euro’s overmaakt naar iemand anders kijkt de bank of je deze euro’s ook echt hebt en zorgt de bank dat je die euro’s niet kan terughalen of nog een keer kan uitgeven. Bijvoorbeeld Bitcoin zorgt ervoor dat transacties kunnen plaatsvinden zonder dat een betrouwbare tussenpersoon de transactie checkt; het decentrale systeem als geheel doet dat nu. Ook is het in nieuwe decentrale systemen niet mogelijk dat een centrale partij de regels van het systeem verandert. Waar Mark Zuckerberg (CEO en grootaandeelhouder) kan bepalen dat de moderatieregels waar Facebook-gebruikers mee te maken hebben morgen veranderen, liggen de regels in een blockchain-protocol in principe vast.
Aangenomen dat deze nieuwe technologie veilig, efficiënt en relatief goedkoop is (of wordt): wat kunnen we ermee? Laat het me uitleggen aan de hand van een het fictieve appartementencomplex Welgelegen.
Word ook huisjesmelker
Wanneer je wilt investeren in vastgoed zijn een paar zaken van belang: kosten, inzichtelijkheid, risicospreiding en verhandelbaarheid. Over het algemeen zijn er momenteel twee manieren waarop je in appartementencomplex Welgelegen zou kunnen investeren. De eerste optie is om simpelweg een appartement te kopen in het complex en de tweede optie is dat je investeert in een beleggingsmaatschappij met een uitgebreide vastgoedportefeuille waar ook Welgelegen onderdeel van is. Laten we eens kijken hoe deze opties scoren qua kosten, transparantie, risicospreiding en verhandelbaarheid.
Kosten
Wanneer je investeert via een investeringsmaatschappij blijft er onvermijdelijk geld aan de strijkstok hangen. Managementlagen, externe consultants en projectontwikkelaars pikken een graantje mee. Daarnaast is de verslaglegging kostbaar, met door accountants goedgekeurde jaarverslagen wordt namelijk gepoogd de belegger enigszins inzicht te geven in zijn belegging. Wanneer je zelf een appartement koopt kun je dit soort kosten drukken en overhead tot een minimum beperken.
Inzichtelijkheid
Hoewel een vastgoedfonds zijn best zal doen inzicht te verschaffen in de vastgoedportefeuille van het fonds, is het voor de gemiddelde belegger ondoenlijk diepgravend onderzoek te doen naar alle verschillende panden waarin wordt belegd. Koop je zelf een appartement is dat anders. Bij de aankoop kun je door het appartement heenlopen, eenmaal verhuurt zie je maandelijks of de huur binnenkomt en je kunt af en toe langsrijden om te zien hoe de buurt en het complex erbij liggen.
Risicospreiding
Door in een beleggingsfonds te investeren spreid je je risico’s. De verliezen die horen bij een paar problematische investeringen kunnen worden opgevangen door andere investeringen. Wanneer je één of twee appartementen koopt is er daarentegen wel altijd het risico dat je net die ene slechte huurder treft die je appartement sloopt en geen huur betaalt of dat je net een woning met allemaal verborgen gebreken hebt gekocht.
Verhandelbaarheid
Al voor een paar tientjes koop je een aandeel in een beursgenoteerd vastgoedbedrijf, tegen lage transactiekosten kun je dit aandeel verhandelen via de beurs. Wil je één appartement kopen of verkopen ligt dit anders. Om te beginnen gaat het om relatief grote bedragen: je zal eerst jaren moeten sparen en/of een lening aan moeten gaan om een appartement te kunnen kopen en de poule van potentiële kopers is relatief beperkt. Met meerdere mensen een appartement kopen is met behulp van contracten mogelijk, maar kostbaar en ingewikkeld. Het koop- en verkoopproces is überhaupt delicaat waarbij makelaars en notarissen een graantje meepikken.
Sweet spot
Blockchain-technologie kan het beste van deze twee werelden samenbrengen. Doordat de gedecentraliseerde software via vaste regels opereert worden beheerkosten laag gehouden. Natuurlijk moeten er nog steeds kosten worden gemaakt om huurders te vinden en te zorgen dat het pand wordt onderhouden, maar door de transparante structuur is er veel minder kans dat er geld aan de strijkstok blijft hangen en dat er onnodige kosten worden gemaakt. Het is niet meer nodig om in tientallen complexen te investeren om daar de overheadkosten over uit te kunnen smeren. De blockchain is openbaar en daarmee transparant. Aangezien het voor software nauwelijks uitmaakt of deze wordt gebruikt om het bezit van tien appartementen of tienduizend appartementen te regelen, wordt het toegankelijker om bijvoorbeeld alleen ons appartementencomplex Welgelegen te verdelen in partjes waarin men kan investeren. Het complex verdwijnt niet langer in de vastgoedportefeuille van een beursgenoteerde moloch. De sweet spot tussen inzichtelijkheid en risicospreiding komt zo dichterbij. Doordat tussenpersonen verleden tijd zijn en transactiekosten laag wordt verhandelbaarheid optimaal.
Programmeerbare valuta
In het Zwitserse Sankt Gallen is de stichting Zeitvorsorge actief. 50-plussers geven ouderen gezelschap en verlenen lichte zorg. De hulp wordt betaald met tijdskrediet op een persoonlijke rekening en als de tijdverschaffers later zelf hulp nodig hebben, kunnen zij de uren inwisselen. De aflossing van de gespaarde uren is op lange termijn gegarandeerd. Je zou kunnen zeggen dat dit een analoge voorloper van cryptocurrencies is. Het gaat hier namelijk om een geprogrammeerde valuta: je kunt ‘geld’ verdienen door ouderen te helpen, maar dit ‘geld’ kun je alleen gebruiken voor hulp als je zelf oud bent. Door dit systeem naar een blockchain over te hevelen wordt het schaalbaar - het maakt software niet uit of deze de administratie voor 10 of 10.000.000 mensen moet bijhouden - en je hoeft de stichting niet meer te vertrouwen. Het netwerk wordt decentraal ingericht waarbij iedereen op het netwerk vertrouwt en niet op één centrale partij.
Dit concept zou perfect kunnen werken om het woongenot in een appartementencomplex te bevorderen. In Welgelegen kan een systeem gehanteerd worden waarbij positieve bijdragen aan de gemeenschap - onderhoud van gemeenschappelijk groen, organiseren van activiteiten - worden beloond met tokens. Deze kunnen worden ingeruild voor specifieke voordelen zoals kleine verbeteringen aan de eigen woning of een grotere stem wanneer wordt besloten over gemeenschappelijke zaken, zoals de inrichting van een nieuw speeltuintje. Voordeel is dat waarde zo binnen de gemeenschap blijft. Wanneer je simpelweg een derde zou inhuren om de struiken bij te knippen is het geld dat je daaraan uitgeeft weg, nu blijft dat geld binnen het complex. Het is mogelijk deze tokens net als de Zeitvorsorge persoonlijk van aard te maken: je kunt ze niet verhandelen en wanneer je verhuist vervallen ze.
Een kanttekening hierbij is dat wanneer alles wordt vercommercialiseert het crowding out effect kan optreden. Waar mensen eerst nog weleens iets deden vanuit zichzelf, uit goede wil, raken ze er nu aan gewend overal iets voor terug te krijgen. Intrinsieke, oprechte motivatie wordt ingeruild voor externe, berekenende motivatie.
Het grote plaatje
Hoever de technologie precies is durf ik niet te zeggen en met bestaande structuren van aandelenbezit, een arbeidsovereenkomst of een koopcontract kunnen we al veel. Toch zal blockchaintechnologie en het wijdverspreide gebruik van tokens nieuwe deuren openen, door toenemende efficiëntie en veiligheid wordt het toegankelijker om bezit te verdelen en zijn hele nieuwe vormen van belonen en bezit mogelijk.
Boek van de week
Misschien heb je een hectisch leven, ren je van hot naar her en heb je veel stress. Of je doet rustig aan en ontspant, maar als er iets moet gebeuren stel je het steevast uit en je voelt je een beetje futloos. Wat je situatie ook is, meer Grip zorgt voor een beter leven. Je moet gerichter kiezen, duidelijker ordenen en preciezer agenderen. Zo bouw je een fundament waarop je meer voor elkaar krijgt en tegelijkertijd meer rust vindt. Met aanbevelingen van de CEO van Albert Heijn, Pieter Zwart van Coolblue, Alexander Klöpping en oud-minister van financiën Jan-Kees de Jager is de aanpak van Pastoor om slimmer te werken, groter te denken en plannen te verwezenlijken zeker het proberen waard.
Een boek als Grip kan wat overweldigend zijn, maar laat je daar niet door afschrikken. Het besef dat bewuste keuzes maken, plannen en evalueren belangrijk is, is an sich waardevol en je kunt ‘klein’ beginnen door een paar tips toe te passen die jou aanspreken. Het boek is al enorm bondig en kernachtig dus onderstaand doet eigenlijk geen recht, toch is het een mooie introductie tot meer Grip.
Het plan-evangelie
“Je agenda is heilig”, aldus hoofdstuk 1. Het mooie aan een agenda is dat tie tijd inzichtelijk maakt: het beschermt je tegen overmoed - dat verslag schrijven, die meeting voorbereiden, gaan sporten, met vrienden gaan eten en het huis schoonmaken past simpelweg niet in de uren die je wakker bent - en helpt tegelijk jezelf verantwoordelijk te houden: waarom is het niet gelukt om dat hoofdstuk binnen een uur te lezen?
Wanneer je je agenda vult is het belangrijkste dat hij accuraat is en niet te vol, zo krijg je paradoxaal genoeg het meeste voor elkaar. Denk ook steeds na over je prioriteiten: ben je alleen dingen aan het doen die urgent zijn(/lijken) of maak je ook tijd voor de echt belangrijke dingen?
Vier tips om alles uit je week te halen:
Onthoudt dat het schakelen tussen creatief en niet-creatief werk kostbaar is: geef jezelf de kans om in een flow te komen.
Gebruik je agenda als trainingsschema: train je concentratie en focus door in je agenda de duur van geconcentreerd werk steeds te vergroten.
Experimenteer doelgericht met je planning en manier van de week indelen: wanneer en waar ben je het meest productief? Is werken onder druk prettig of juist niet? Wat doet meer of minder slaap?
Zorg dat alle wat je moet doen in je agenda staat óf op een takenlijst. Als je niks meer in je hoofd bewaart geeft dat rust en overzicht en hoef je niet bang te zijn dingen te vergeten.
Alles eruit halen
Voordat je je agenda vult moet je wel eerst weten waar je je bed voor uit wil komen. Wat wil ik nu eigenlijk? is een vraag die razend belangrijk is, maar ook ingewikkeld en een beetje eng. Zoek iets om te doen waarin je passie, vaardigheden en missie samenkomen.
Passie: Bij welke activiteit vergeet je de tijd? Waar ben je ongekend nieuwsgierig naar?
Vaardigheden: Wat heb je de wereld te bieden? Waar blink je in uit?
Missie: Hoe wil je herinnerd worden? Waar maak je je boos over?
Als je weet wat je wilt doen in je leven ben je er nog niet. Om alles eruit te halen moet je je namelijk blijven ontwikkelen. Jezelf veranderen is niet makkelijk, aangezien je jezelf vertelt dat je nou eenmaal bent hoe je bent. Onderstaande cyclus houdt die denkwijze ingenieus in stand:
De cyclus doorbreken lukt je als je:
kleine stapjes zet,
één 'soort' gedrag tegelijk aanpakt,
je analyseert waar en wanneer het 'oude' gedrag meestal voorkomt, zodat je op die momenten extra alert kan zijn,
het 'nieuwe' gedrag zo vaak mogelijk en op vaste momenten oefent,
je van tevoren bedenkt welke excuses je gaat gebruiken om aan je ‘oude’ gedrag vast te houden en hoe je deze excuses kan overrulen en
je zorg dat je (poging tot) gedragsverandering zichtbaar is voor anderen.
Ontwikkelen bestaat naast slecht gedrag afleren uit nieuwe dingen leren en leren doe je door te luisteren. Leer effectief luisteren en slim advies vragen. Kies heel bewust naar wie je wilt luisteren en wat je wilt weten. Het eerste antwoord is nooit het hele verhaal en maak aantekeningen.
Zelfs als je bovenstaande allemaal doet zullen er problemen op je pad komen en bij elk vraagstuk heb je drie opties: niets doen, gelijk iets doen of strategisch nadenken over wat je gaat doen. Probeer vaker voor optie drie te kiezen: onderzoek wat nou echt het probleem is, kijk hoe anderen een soortgelijk probleem hebben aangepakt, maak een lijst van verschillende opties, waak voor zelfmisleiding (het makkelijkste of veiligste versus het beste) en leg je uiteindelijke oplossing vast.
En als laatste, om ook nog dat allerlaatste beetje uit je leven te halen: denk groter. Onderstaande cyclus gaat je daarbij helpen:
Gelukt?
En als aller allerlaatste: wat je ook doet, evalueren is key. Pastoor houdt een wekelijkse, meer praktische review, ieder kwartaal evalueert hij met iets meer afstand en jaarlijks neemt hij een paar dagen om uitgebreid in de spiegel te kijken. Net als voor alle andere tips geldt hier: begin klein en bouw het uit.
Random Picks
Hoewel de huidige wereldkampioen schaken Magnus Carlsen natuurlijk graag zijn wereldtitel prolongeert, hoeft hij het voor het prijzengeld van meer dan $ 1 miljoen dollar niet te doen. Naast schaakgrootmeester is Carlsen namelijk een slimme zakenman. In 2013 was hij medeoprichter van Play Magnus en inmiddels is dit het enige beursgenoteerde schaakbedrijf ter wereld, heeft het meer dan 250 werknemers en vier miljoen geregistreerde gebruikers. Als de coronapandemie toeslaat ziet Carlsen ook kansen, Play Magnus organiseert dan online schaaktoernooien die worden gesponsord door hippe bedrijven als Meltwater (media intelligence) en FTX (cryptocurrency exchange). Toen Magnus 16 was hoopten zijn ouder dat schaken hun zoon financieel onafhankelijk zou maken, jaren later is dat overduidelijk gelukt… Lees verder: New York Times
De coronapandemie gaat zelfs aan de Kerstman niet voorbij en ook voor hem is thuiswerken het nieuwe normaal. De arrenslee staat te versloffen, maar de PC van Santa draait overuren. Het bedrijf Santa’s Club begon in 2020 bezoekjes via een videoverbinding te faciliteren en verzorgde sindsdien al meer dan 15.000 video visits wereldwijd. Lees verder: TIME
Yoghurt Koning Hamdi Ulukaya staat erom bekend net iets anders te ondernemen dan anders. Zo volgt hij als CEO zijn zogenaamde ‘anti-CEO playbook’ en is hij opvallend genereus voor zijn werknemers. Bij de aanstaande beursgang van Chobani krijgt de gemiddelde yoghurt-fabriek-arbeider $150.000 aan aandelen, voor werknemers van het eerste uren kan het oplopen tot $1.000.000. Lees verder: Forbes
Tot volgende week!